İMECE Proje Yöneticisi Emir Serdar Aras ve ekibi, Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü’nde uydunun fırlatma sürecini koordine ederken eş zamanlı olarak Türkiye’de TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü’nün Yer Takip İstasyonu’nda program gerçekleştirildi.
İMECE uydusunu yörüngesine taşıyacak Falcon 9 roketinin operasyonundan sorumlu SpaceX firması, fırlatma operasyonuna 27 saniye kala hava koşulları nedeniyle operasyonun ertelendiğinin bilgisini verdi.
SpaceX’in Twitter hesabından yapılan paylaşımda da olumsuz hava koşulları nedeniyle fırlatma operasyonu için Türkiye saati ile yarın 09.47’nin hedeflendiği kaydedildi.
Salı günü gerçekleşmesi planlanan fırlatmanın bir gün ertelendiği açıklanmıştı. SpaceX’in açıklamasında da hava koşullarının takip edildiği belirtilmişti.
Daha sonra fırlatma operasyonu ikinci kez ertelenmiş, SpaceX firması ek sürenin ekiplerin fırlatma öncesi kontrolleri tamamlaması ve hava koşullarının iyileşmesine imkan tanıyacağını ifade etmişti.
Türkiye’nin ilk yerli ve milli yüksek çözünürlüklü görüntüleme uydusu İMECE’nin uzaya fırlatılması, yüksek irtifadaki hava koşulları nedeniyle fırlatmaya 28 saniye kala ertelendi. pic.twitter.com/YrEHTOVKc8
— TRT Haber Canlı (@trthabercanli) April 14, 2023
“Heyecanlıydık, şu anda biraz içimiz buruk”
Programı, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı İbrahim Şenel, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç, TÜRKSAT Genel Müdürü Hasan Hüseyin Ertok ile TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, uydunun üretim aşamasında yer alan mühendisler ve aileleri Ankara’daki TÜBİTAK Uzay yerleşkesinde kurulan merkezden takip ediyordu.
Erteleme kararını değerlendiren Varank, “Üçüncü fırlatma planı da 27 saniye kala hava koşulları nedeniyle ertelendi. İnşallah bir sonraki fırlatmada havanın müsait olduğu koşullarda uydumuzu göndermiş olacağız. Tüm Türkiye’ye buradan selamlarımız gönderiyoruz, bizi izlemeye devam etsinler” diye konuştu.
Varank, bugün Türkiye’nin uzay alanındaki en önemli projelerinden biri için bir araya gelindiğine işaret ederek, şöyle konuştu:
“Heyecanlıydık, şu anda biraz içimiz buruk, bu tekrar erteleme ile birlikte biraz şevkimiz kırıldı ama ‘geç olsun, güç olmasın’ diyoruz. Sizlerin bu iş için ne kadar emek verdiğini biliyoruz. Gayretlerinizi biliyoruz, ailelerinizden nasıl feragat ettiğinizi biliyoruz, öncelikle Allah sizden razı olsun. Bunu ne için yaptığınızı biliyoruz. Ay yıldızlı al bayrağımızı en yukarılara taşımak, bu ülkeyi hak ettiği seviyeye muasır medeniyetler seviyesinin üzerine taşımak için hepimizin sorumluluğu var. Bizler kendi çapımızda sizler de böyle önemli projelerle ay yıldızlı al bayrağa en güzel şekilde hizmet ediyorsunuz. Bu bir başlangıç, inşallah burada edindiğimiz kabiliyetler, kazandırdığımız uzay tarihçesiyle çok farklı bir oyuncu haline geleceğiz. Rabb’im inşallah bizlere başkasının roketiyle değil, kendi roketimizle kendi teknolojilerimizle uzaya çıkmayı da nasip edecek. Biz buna yürekten inanıyoruz, yeter ki bir olalım, beraber olalım, hep birlikte bu vatanımıza hizmet etmeye devam edelim. Tekrar gösterdiğiniz gayret için teşekkür ediyorum. Üzüldüğünüzü biliyorum, geç olsun da güç olmasın, bir kaç gün içerisinde bu gururu bu mutluluğu beraber yaşayacağız.”
“Askeri ve sivil amaçlı yüksek çözünürlüklü görüntü ihtiyacı bu uyduyla karşılanacak”
Bakan Varank, fırlatma geri sayımı öncesinde İMECE uydusuna ilişkin verdiği bilgilerde, uydunun çalışmalarına 6 yıl önce başlandığını ifade etti.
İMECE’nin tüm aşamalarıyla Türk mühendisleri tarafından tasarlandığını, geliştirildiğini ve üretildiğini dile getiren Varank, proje kapsamında uydunun, yüksek (metre altı) çözünürlüklü elektro-optik kamera, yeni nesil uçuş bilgisayarı ve yazılımları, yörünge düzeltme ve çarpışmadan kaçınma manevraları için elektrikli itki motoru, yönlendirilebilir anten, hassas yönelim bilgisi sağlayan yıldız izler, güneş algılayıcı gibi yüksek teknolojiye sahip alt sistemlerini de yerli kabiliyetlerle geliştirdiklerini söyledi.
Varank, İMECE uydusunun Türkiye’nin metre altı çözünürlüklü ilk yerli ve milli uydusu olduğuna dikkati çekerek, şunları söyledi:
“Bu uyduyla yeryüzündeki objeleri 680 kilometre yukarıdan en küçük ayrıntısına kadar görebileceğiz. Ülkemizin askeri ve sivil amaçlı yüksek çözünürlüklü görüntü ihtiyacını bu uyduyla karşılayabileceğiz. Bu uydu milli savunma başta olmak üzere afet yönetimi, tarım ve ormancılık, çevre ve şehircilik gibi pek çok alanda ülkemize önemli kabiliyetler kazandıracak. Geliştirilen kritik uzay teknolojileri bu alandaki yurt dışı bağımlılığımızı en aza indirecek. Yörüngedeki testleri tamamlandıktan sonra İMECE uydusu Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine girecek. İMECE ile birlikte yine TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilen görüntüleme uydusu AKUP, ASELSAN ve GÜMÜŞ firması işbirliği ile üretilen görüntüleme uydusu KILIÇSAT, PLAN-S firması tarafından üretilen nesnelerin interneti ve görüntüleme uydusu CONNECTA T2.1 küp uyduları da aynı roketle uzaya fırlatılacak.”
5 yıl görev yapacak, dünyanın her yerinden görüntü elde edebilecek
680 kilometre irtifada güneşe eş zamanlı yörüngede konumlanacak İMECE, tasarım görev ömrü olan 5 yıl boyunca, hedef teşhis, tespit, doğal afet, tarımsal uygulamalar gibi birçok alanda ülkeye hizmet verecek. Uydu, dünyanın her yerinden görüntü elde edebilecek.
Bu arada, İMECE ile birlikte yine TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilen görüntüleme uydusu AKUP, ASELSAN ve GÜMÜŞ firması işbirliğiyle üretilen görüntüleme uydusu KILIÇSAT, PLAN-S firması tarafından üretilen nesnelerin interneti ve görüntüleme uydusu CONNECTA T2.1 küp uyduları da aynı roket içinde uzaya fırlatılacak.
Metre altı çözünürlüklü kamera
Milli imkanlarla geliştirilen yer gözlem uydusu İMECE, BİLSAT, RASAT ve Göktürk-2 uydularından edinilen tecrübeyle donatıldı. Türkiye’de ilk kez üretilen metre altı çözünürlüğe sahip elektro-optik uydu kamerası, TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilerek İMECE’ye entegre edildi. Teknolojik olarak kritik öneme sahip bu kamera sayesinde Türkiye’nin yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsü ihtiyacı yerli kaynaklarla karşılanacak.
İMECE’de elektro-optik kameranın yanı sıra uçuş bilgisayarı, elektrikli itki, yönelim ve yörünge belirleme, güç ve haberleşme alt sistemleri TÜBİTAK UZAY tarafından tasarlanıp üretildi. İMECE Projesi kapsamında uçuş bilgisayarı yazılımları başta olmak üzere, yönelim ve yörünge yazılımları, analiz yazılımları, yer istasyonu yazılımları da TÜBİTAK UZAY mühendisleri tarafından geliştirildi. İMECE uydusuna, TÜBİTAK UME manyetometre ve manyetik tork çubuğu ile TÜBİTAK MAM ise sabit güneş paneliyle katkı sağladı.
İhracat potansiyeli
İMECE Projesi’nden elde edilen çıktılar, Türkiye’nin gelecekte sahip olacağı yeni uyduların yapı taşını oluşturacak. Bu projeyle sahip olunan kritik uzay teknolojilerinin yanı sıra bu alanda yetişmiş insan gücü ve bilgi birikimi kazanımı da sağlanmış olacak. Proje kapsamında üretilen ekipmanların uzay tarihçesi kazanmasıyla Türkiye katma değeri yüksek sistemleri ihraç etme potansiyeli kazanacak.
Haziran 2022’den itibaren ısıl vakum, titreşim, akustik ve elektromanyetik uyumluluk testlerini başarıyla geçen İMECE uydusu, şubatta fırlatma üssünün bulunduğu ABD’ye gönderilmişti.
Grafik: Hafize Yurt Ateş
Kaynak : TRT
