Yakın Doğu Üniversitesi, TÜBİTAK Desteği ile Akdeniz’in Gizli Genlerini Araştıracak
Yakın Doğu Üniversitesi ve Girne Üniversitesi ortaklığında yürütülen TÜBİTAK destekli proje ile Akdeniz’e özgü deniz çayırlarının biyoteknolojik potansiyeli araştırılıyor.
KKTC’de bilimsel araştırmalar, Milli Eğitim Bakanlığı ve TÜBİTAK arasındaki “Bilim ve Teknoloji Alanlarında İşbirliği Protokolü” ile yeni bir boyut kazanıyor. Bu iş birliğinin en güncel örneği, Yakın Doğu Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Selin Deliceırmak’ın yürütücülüğünü üstlendiği ve Girne Üniversitesi’nin de ortak olduğu kapsamlı bir deniz biyoteknolojisi projesi oldu.
Yrd. Doç. Dr. Selin Deliceırmak yürütücülüğünde hayata geçirilen proje, “KKTC Öfotik Deniz Alanlarında Biyoteknolojik Potansiyele Sahip Keşfedilmemiş Genlerin ve Gen İfadelerindeki Değişimin Posidonia oceanica Konak ve Mikrobiyota Sisteminde Amplikon Dizileme ve Dual RNA-Sekanslama Yaklaşımı ile Araştırılması” başlığını taşıyor. Projede, Yakın Doğu Üniversitesi’nden Yard. Doç. Dr. Doruk Kaynarca, Dr. Merdiye Maviş, Yard. Doç. Dr. Ulaş Hürdoğanoğlu, Dr. Nezihal Gökbulut ve Girne Üniversite’nden Kpt. Çağrı Deliceırmak da araştırmacı olarak yer alıyor.
TÜBİTAK tarafından desteklenen proje, aynı zamanda ada denizlerinin biyolojik çeşitliliğini bilimsel verilerle kayıt altına alacak ilk kapsamlı girişimlerden biri olma özelliğini taşıyor. TÜBİTAK destekleri onaylanan proje için Milli Eğitim Bakanlığı toplantı salonunda düzenlenen imza törenine Milli Eğitim Bakanı Nazım Çavuşoğlu, Yakın Doğu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ, proje yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Selin Deliceırmak ile Yükseköğrenim ve Dışilişkiler Dairesi Müdürü Behçet Çelebi katıldı.
“Fica” olarak bilinen Posidonia oceanica deniz çayırları tehdit altında!
Projenin odağında, Akdeniz’e özgü ve yerel halk arasında “fica” olarak adlandırılan deniz çayırları bulunuyor. Bu sualtı bitkileri, kıyı sularında önemli yaşam alanları oluşturuyor ve ekosistemde kritik bir rol oynuyor. Ancak son 50 yılda fica yatakları yüzde 34 azaldı; suya fazla besin karışması, deniz suyu sıcaklığının artması, hastalıklar, deniz canlılarının tüketimi ve istilacı türler nedeniyle tür tehdit altında. Projeyle, Girne kıyılarındaki fica yataklarında, bitki ve ona bağlı mikroorganizmaların çeşitliliği ile genlerindeki farklılıklar moleküler yöntemlerle incelenecek. Araştırmada ayrıca deniz çayırları ve konak organizmalarda biyoteknoloji ve ilaç geliştirme açısından önemli genler eş zamanlı olarak tespit edilecek. Bu yaklaşım, fica’yı sadece tek bir tür olarak değil, çevresiyle sürekli etkileşim halinde olan bir ekosistem sistemi olarak değerlendirmeyi sağlıyor.
Proje, ilaç geliştirme çalışmalarına da zemin hazırlayacak!
Yakın Doğu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Tamer Şanlıdağ, yaptığı değerlendirmede, projenin yalnızca bilimsel açıdan değil, çevresel sürdürülebilirlik ve toplum yararı açısından da büyük önem taşıdığını vurguladı. Prof. Dr. Şanlıdağ, “TÜBİTAK ile Milli Eğitim Bakanlığı arasındaki iş birliği ile KKTC’deki akademisyenlerimizin çalışmalarının uluslararası ölçekte daha görünür olacağına inanıyoruz. Bu araştırma da mavi biyoteknoloji alanında yürütülecek çalışmalara öncülük edecek ve gelecekte ilaç geliştirme çalışmalarına zemin hazırlayacaktır” dedi.
Proje yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Selin Deliceırmak ise, projenin bilimsel katkısına dikkat çekerek “Akdeniz’e özgü Posidonia oceanica deniz çayırları, sadece deniz ekosisteminin değil, aynı zamanda iklim değişikliği ile mücadele için önemli olan mavi karbon potansiyelleri ve yeni ilaç keşiflerine kadar önemli biyoteknolojik keşiflerin de anahtarı olabilir” dedi. Yrd. Doç. Dr. Selin Deliceırmak, “Bu proje ile hem bu değerli türlerin sağlığını ve ekosistemdeki rollerini değerlendireceğiz hem de potansiyel ilaç geliştirme süreçlerine ışık tutacak genetik veriler elde edeceğiz. Böylece hem çevreye hem de insanlığa katkı sağlayacak yeni bilgilerin önünü açmayı hedefliyoruz” dedi.
