Afganistan’da iktidardaki Taliban rejiminin sözcüsü Zabiullah Mücahid, Taliban’ın tartışmasız şekilde Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü desteklediğini söylemiştir. Taliban sözcüsü, Azerbaycan’ın Kabil’deki büyükelçiliğini ve Afganistan’ın Bakü’deki büyükelçiliğini açmaya hazır olduklarını belirtti.
Taliban başkent Kabil’i ele geçirene kadar Azerbaycan’ın Afganistan’ın eski yetkilileriyle yakın ilişkileri vardı. Azerbaycan’ın büyükelçiliği Afganistan’da faaliyet gösteriyordu. Afganistan Cumhurbaşkanları Bakü’de düzenlenen uluslararası konferanslara katılırdılar. Azerbaycan her yıl Afganistan’a maddi yardımda bulunuyordu. Afganistan’daki devlet dairelerinin çalışanları Azerbaycan’da çeşitli mesleki gelişim kurslarına katılırdı. Azerbaycanlı askerler barışı koruma birliğinin bir parçası olarak Afganistan’da görev yapıyordu. Azerbaycanlı askerler Kabil havaalanından en son ayrılanlar arasındaydı. Taliban’ın Afganistan’ı ve başkent Kabil’i ele geçirmesinin ardından resmi Bakü bu ülkeyle bağlarını kesti. Azerbaycan’ın yanı sıra diğer ülkeler de Afganistan’la ilişkilerini kesti.
Azerbaycan Taliban rejimini tanımaya hazır mı?
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, iki yıl önce yabancı bir gazetecinin bu sorusunu şöyle yanıtlamıştır: “Afganistan konusunda şu anda herhangi bir adım atma aşamasında değiliz. Şu anda Afganistan’da yeni hükümetin kurulması ve dış politika önceliklerinin belirlenmesi dönemidir. Olumlu bir eğilimin, olumlu bir yaklaşımın ve potansiyel işbirliğinin işaretlerini görürsek, kesinlikle yeterli tepkiyi veririz.”
İlham Aliyev bu sözleri söylediğinde Taliban Kabil’i yeni ele geçirmişti. Taliban Afganistan’da güçlendi. Çin, Taliban’la diplomatik ilişkiler kurdu ve Afganistan’a büyükelçisini atadı. Çin’in Taliban’ı tanımasının ardından Rus yetkililer, stratejik ortakları Pekin ile aynı şeyi yapmaya karar verebilir. Rusya ilk adım olarak Taliban grubunu terörist listesinden çıkaracak. Rusya için önemli olan Taliban rejiminin askeri üssünün bulunduğu Tacikistan için tehdit oluşturmamasıdır.
Azerbaycan’ın Taliban rejimini tanıması ve bu ülkedeki büyükelçiliğinin restorasyonu, stratejik müttefikleri Türkiye ve Pakistan’ın politikası tarafından belirlenecek. Pakistan Taliban’la işbirliği yapsa da bazen ilişkilerde sorular ortaya çıkıyor. Türkiye bekleme pozisyonunda. Ankara Taliban’ı tanımaya hazırdı ve hatta Kabil havaalanını işletmek istiyordu. Ancak Afganistan’daki Taliban rejiminin katı dini kurallar getirmesi ve kadınların eğitim ve çalışma hakkını reddetmesi Türkiye’nin kararını etkiledi. Bu mantıkla resmi Bakü, Taliban ile temas kurma konusunda acele etmeyecektir.
