Erakçi batı medyasına verdiği demecinde, nükleer müzakerelere ilişkin konuştu.
Tahran yönetiminin Trump yönetimiyle müzakerelerin yeniden başlaması için tutumunu sertleştirdiğini ve yeni şartlar belirlediğine değinen Erakçi, “ABD nükleer müzakereler başlamadan önce 12 gün süren savaşın zararlarını karşılamayı kabul etmelidir.” dedi.
Müzakerelerin ortasında İran’a saldırdıklarına işaret eden Erakçi, “Gelecekte bu saldırının tekrarlanmayacağına dair garanti vermeliler. Onlardan gerçek güven artırıcı adımlar bekliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Trump’ın İran’dan sıfır zenginleştirme talep ettiği sürece herhangi bir anlaşma olmayacağının altını çizen Erakçi, “Şu anda Avrupalılarla müzakere etmek için bir sebep yok, çünkü ne yaptırımları kaldırabilirler ne de yapabilecekleri başka bir şey var. Eğer yaptırımların geri getirilmesi mekanizmasını aktif ederlerse, bu onlar için yolun sonu demektir.” şeklinde konuştu.
İsrail’in saldırıları sonrası müzakere süreci kesilmişti
İran ile ABD müzakere süreci devam ederken İsrail, 13 Haziran’da İran’a saldırı başlatmış ve hem ABD hem de Avrupa ile müzakere süreci kesilmişti.
İran, 2015’te imzalanan nükleer anlaşmayla kaldırılan Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayabilecek “tetik mekanizması (snapback)” adı verilen maddenin, Avrupa ülkeleri tarafından işletilmesinden endişe ediyor. Söz konusu mekanizmanın süresi 18 Ekim’de sona eriyor. İran’ın nükleer programıyla ilgili çözüm üretilemezse Avrupa ülkelerinin bu tarihten önce mekanizmayı işletebileceği öngörülüyor.
2015’teki nükleer anlaşma ve “tetik mekanizması”
İran ile BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında İran’ın nükleer faaliyetlerinin sınırlandırıldığı bir anlaşma imzalanmıştı. ABD, 2018’de anlaşmadan tek taraflı çekilmiş ve İran’a yaptırımları geri getirmişti. İran, Avrupa ülkelerinden ABD’nin yaptırımlarını telafi edecek önlemler almasını istemiş ancak Avrupalılar, ABD’nin eylemine karşı çıksa da bu konuda adım atamamıştı.
İran, bunun üzerine bir yıl sonra anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmaya başlamış ve daha sonraki süreçte yüksek düzeyli uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yönelmişti.
İngiltere, Fransa ve Almanya ise ABD’nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan nükleer anlaşmada yer verilen ve “snapback” olarak adlandırılan, İran’a anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle BM yaptırımlarını yeniden getirme imkanına sahip maddeyi işletme tehdidinde bulunuyor.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ise Avrupalı tarafların, “anlaşmanın temellerini ihlal ettikleri” ve “anlaşmadaki katılımcı rollerini kaybettikleri” için mekanizmayı harekete geçirebilecek hukuki dayanağa sahip olmadığını ifade etmişti.
