Grönland’daki parlamento seçimleri, ülkenin geleceği açısından büyük önem taşıyor. Danimarka’ya bağlı özerk bir bölge olan Grönland, bağımsızlık tartışmalarıyla birlikte uluslararası ilginin odağı haline geldi. Özellikle ABD Başkanı Donald Trump’ın Grönland’ı satın alma fikrini tekrar gündeme getirmesi, seçim sürecine küresel bir boyut kazandırdı.
Grönland’da yaklaşık 44 bin seçmen, 31 milletvekilini belirlemek için sandık başına gitti. Seçime katılan altı partiden beşi, bağımsızlığı destekliyor ancak bu sürecin nasıl ilerlemesi gerektiği konusunda fikir ayrılıkları var.
Bağımsızlık tartışmaları ve ekonomik riskler
Bağımsızlık yanlısı partiler arasında en radikal adımı atan Naleraq Partisi, 3-4 yıl içinde bağımsızlık referandumu düzenleme sözü veriyor. Öte yandan, iktidardaki Inuit Ataqatigiit (IA) Partisi, Grönland’ın ekonomik olarak hazır olmadan bağımsızlığını ilan etmesinin riskli olacağını savunuyor.
Grönland ekonomisi büyük ölçüde balıkçılığa dayanıyor ve Danimarka’dan aldığı yıllık 565 milyon dolarlık ekonomik destek ülke bütçesinin yaklaşık beşte birini oluşturuyor. Danimarka’nın desteği olmadan Grönland’ın finansal olarak kendi kendine yetebilmesi zor görünüyor. Bank of Greenland Direktörü Martin Kviesgaard, “Bağımsızlık şu an için ekonomik olarak mümkün değil. Sadece balıkçılık sektörüyle bu süreç sürdürülemez” diyerek ekonomik kaygılara dikkat çekti.
ABD’nin Grönland’a olan ilgisi
ABD’nin Grönland’a yönelik ilgisi yeni değil. Stratejik konumu ve zengin yer altı kaynakları nedeniyle ABD, bu bölgedeki nüfuzunu artırmak istiyor. Trump, 2019’da Grönland’ı satın almak istediğini söylemiş, 2024’te ise bu fikri daha da ileriye taşıyarak “Grönland’ı bir şekilde alacağız” açıklamasını yapmıştı.
Yeni başkanlık döneminde gerçekeltşridği ilk Kongre konuşmasında da “Öyle ya da böyle Grönland’ı elde edeceğiz” demişti.
Grönland, Kuzey Amerika ile Avrupa arasındaki en kısa rotada bulunuyor ve ABD’nin bölgedeki askeri varlığı açısından kritik bir noktada yer alıyor. Washington yönetimi, Çin ve Rusya’nın Arktik bölgesindeki artan faaliyetlerinden endişe duyuyor ve Grönland’ı Batı ittifakı içinde tutmaya çalışıyor. Bölgede bulunan Thule Hava Üssü, ABD’nin Arktik’teki en önemli askeri noktalarından biri.
Bunun yanı sıra, Grönland nadir toprak elementleri açısından büyük bir potansiyele sahip. Teknoloji ve enerji sektörleri için kritik öneme sahip bu minerallerin çıkarılması ve işlenmesi konusunda ABD, Grönland’la daha yakın iş birlikleri geliştirmeyi hedefliyor.
Seçim süreci ve lojistik zorluklar
Grönland’ın geniş ve zorlu coğrafyası, seçim sürecini teknik olarak karmaşık hale getiriyor. Ülkede karayolu bağlantısı olmadığı için, oy pusulaları uçak, helikopter, gemi, kar motosikleti ve köpek kızakları ile taşınıyor.
2018’de, kuzeydeki Savissivik kasabasında kötü hava koşulları nedeniyle oy pusulalarının ulaştırılamadığı ve seçimin iptal edildiği biliniyor. Bu yüzden yetkililer, bu yıl benzer aksaklıkların yaşanmaması için özel önlemler aldı. 72 seçim merkezi, ülkenin en ücra noktalarına bile oyların ulaşmasını sağlamak için özel lojistik planlarla desteklendi.
Danimarka’nın tavrı
Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, seçim öncesinde yaptığı açıklamalarda “Grönland halkı kendi geleceğini belirleme hakkına sahiptir” diyerek bağımsızlık tartışmalarına doğrudan müdahil olmaktan kaçındı. Ancak Kopenhag yönetimi, Grönland’ın ekonomik olarak bağımsız hale gelmeden ayrılmasının büyük bir risk taşıdığına inanıyor.
Grönland’daki bu seçimler, yalnızca yerel bir mesele olmaktan çıkıp küresel güçlerin jeopolitik hesaplarını da şekillendiren bir olay haline geldi. Sandıktan çıkacak sonuçlar, ülkenin geleceğini olduğu kadar uluslararası siyasetin dengelerini de değiştirebilir.
