Depremlerin, kişilerin psikolojisinde olduğu kadar sinir sistemi üzerinde önemli nörolojik etkiler de yarattığını söyleyen Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Yeniboğaziçi Nöroloji Uzmanı Dr. Tansel Ünal, Sanal Deprem Sendromu yaşayan kişilerin gerçekten deprem olduğu hissine kapılarak sallantı hissi, baş dönmesi ve denge bozukluğu yaşayabileceği uyarısında bulunuyor. Dr. Ünal, Epilepsi, Multiple Skleroz, Parkinson ve Alzheimer hastalarının deprem sonrasında nöbet sıklığının da artabileceğini söylüyor.
Türkiye’de 6 Şubat’ta meydana gelen depremler Güney ve Doğu Anadolu’da 11 kenti kapsayan büyük bir bölgede yıkım yarattı. Şiddetli sarsıntılar, Kıbrıs da dahil olmak üzere, çok geniş bir alanda hissedildi. Son resmi açıklamalara göre hayatını kaybeden insan sayısı 48 bine erişirken yüz binlerce kişi de evsiz kaldı. Depremlerin sonrasında, çok sayıda kişinin sallantı hissi, baş dönmesi ve denge bozukluğu yakınmalarıyla acil servislere başvurduğunu söyleyen Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Yeniboğaziçi Nöroloji Uzmanı Dr. Tansel Ünal, bu şikayetlerin deprem travmasının beyinde yarattığı duyarlılık nedeniyle ortaya çıkan nörolojik sonuçlardan kaynaklı olabileceğini söylüyor.
Bu durumun literatürde Sanal Deprem (Phantom Earthquake) Sendromu olarak adlandırıldığını söyleyen Dr. Tansel Ünal, “Bu kişiler, aslında o sırada hiç bir deprem aktivitesi olmadığı halde, yerin sallandığı hissine kapıldıklarını dile getiriyorlar. Bu durum, deprem sarsıntısını hissetmiş kişilerde en sık karşılaşılan nörolojik tablodur ve gerçek bir yer sarsıntısının yarattığı psikolojik korku ve gerginlik hissinden tamamen farklıdır. Sanal deprem deneyimleri yaşayan bu hastalar artık diğer problemlerinin yanında bir de bu durumla mücadele etmek zorunda kalırlar. Yalnız kalmaktan büyük endişe duyarlar, sürekli tavan lambalarını ve eşyaları kontrol ederler. Çok rahatsız ve huzursuzdurlar” ifadelerini kullanıyor. Peki, bu sanal deprem sendromu nasıl oluşuyor?
Sanal Deprem Sendromu, gerçek deprem hissi yaratıyor!
“Denge; iç kulaklardan, gözlerden, bacaklar ve ayaklarda bulunan sensörlerden gönderilen sinyallerin merkezi sinir sisteminin denge merkezinde analiz edilmesi sayesinde sağlanır. Bu sistem dik durabilmemizi sağlar ve elde ettiği verileri hangi yönün yukarısı olduğunu tahmin etmek için kullanır. Normalde, düşündüğümüzden daha alçak bir yere basmak gibi öngörülemeyen bir hareket yaparsak, sistem gerçek dünyanın nasıl bir yer olduğunu bildiği için hızla buna uyum sağlar” diyen Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Yeniboğaziçi Nöroloji Uzmanı Dr. Tansel Ünal, “Bir görüşe göre, deprem gibi beklenmedik bir kriz durumunun yaşanması, bu sistemi geçici olarak aksatır, elde edilen verilerin işlenmesi güçleşir ve bu nedenle kişi hiç beklenmedik bir anda sallantı varmış hissine kapılır” diyor. Dr. Ünal, diğer bir görüşünse depremi yaşamış bireyin içinde bulunduğu aşırı düzeydeki hazırlıklı olma çabası ve alarm durumu nedeniyle sistemin aşırı duyarlı hale gelip hatalı sinyaller vermesinden dolayı meydana geldiğini savunduğunu söylüyor.
Bu durumu yaşayan çoğu insanda bir kaç hafta içerisinde belirtilerin kendiliğinden gerilediğini de vurgulayan Dr. Tansel Ünal, “Ancak yakınmalar bazen daha uzun sürebilir. Özellikle böyle durumlarda hastalar tedaviye ihtiyaç duyarlar” ifadesini kullanıyor. Hastayı doğru şekilde bilgilendirmenin tedavinin ilk basamağı olduğunu vurgulayan Dr. Ünal, “Öncelikle, doktor bu durumun genellikle geçici ve zararsız olduğunu net bir biçimde anlatmalıdır. Ayrıca, belirtiler çoğu kez kapalı alanlarda ortaya çıktığı için, hastayı açık havaya çıkarmak geçici bir rahatlama sağlayacaktır. Yoğun ataklar yaşayan hastalara kendilerinin uygulayabileceği bazı basit manevralar öğretilerek ve ilaçlar yardımıyla medikal tedavi uygulanır” diyor.
Epilepsi, Multiple Skleroz, Parkinson ve Alzheimer hastalarının nöbet sıklığı artabilir!
“Nörolojik açıdan deprem ile ilgili olarak ayrıca vurgulanması gereken bir diğer önemli konunun da Epilepsi, Multiple Skleroz, Parkinson ve Alzheimer hastalığı gibi kronik nörolojik rahatsızlıkları olan hastaların durumlarının afet sonrasında sıklıkla kötüleşme eğiliminde olmasıdır” diyen Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi Yeniboğaziçi Nöroloji Uzmanı Dr. Tansel Ünal, “Örneğin tedavi altında baskılanmış ve sakin durumdaki hastalık yeniden aktive olabilir. Tedaviyle kontrol altında olan bir Epilepsi hastası uzun süre sonra yeniden nöbet geçirmeye başlayabilir veya bir Parkinson hastasının genel durumunda ani kötüleşme durumu ortaya çıkabilir. Bu, kesinlikle ihmal edilmemesi gereken bir durumdur ve hastaların en kısa sürede mutlaka yeniden doktorları tarafından değerlendirilerek tedavilerinin şekillendirilmesi gerekir” ifadesini kullanıyor.
