Nature dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma, bugün Saharo-Arabian Çölü olarak bilinen ve Afrika ile Suudi Arabistan arasında uzanan bölgenin her zaman kurak bir alan olmadığını gösteriyor. Son 8 milyon yılda bu bölge, nehirler ve göllerle kaplı, hayvanların ve erken dönem insanlarının hareketini ve yerleşimini destekleyen dönemsel yeşil alanlara sahipti.
Uluslararası bir araştırma ekibi tarafından yürütülen ve Suudi Miras Komisyonu ile Kültür Bakanlığı tarafından desteklenen çalışma, bu bölgenin Afrika ile Avrasya arasında biyocoğrafik bir köprü olarak daha önce fark edilmemiş kritik rolünü ortaya koyuyor. Günümüzde Saharo-Arabian Çölü, dünyanın en büyük doğal engellerinden biri olarak iki kıta arasındaki insan ve yaban hayatı hareketini büyük ölçüde kısıtlıyor. Daha önceki çalışmalar, bu çöl ortamının en az 11 milyon yıldır büyük ölçüde değişmediğini öne sürmüştü.
Daha nemli bir geçmişin kanıtları
Ancak Griffith Üniversitesi Avustralya İnsan Evrimi Araştırma Merkezi Direktörü ve çalışmanın ortak yazarı Profesör Michael Petraglia, Geç Miyosen (küresel sıcaklıkların arttığı bir dönem) ve Pleistosen (birden fazla buzul çağını içeren dönem) dönemlerinden elde edilen fosil kanıtlarının, Saharo-Arabian Çölü’nün iç kesimlerinde su kaynaklarına bağımlı hayvanların dönemsel varlığına işaret ettiğini belirtti. Timsahlar, atgiller, su aygırları ve filgiller gibi hayvanlar, bugün kurak olan bu manzarada artık bulunmayan nehirler ve göller sayesinde hayatta kalmış olmalı.
Profesör Petraglia, “Bu daha nemli koşullar, Afrika ile Avrasya arasındaki memeli göçlerini muhtemelen kolaylaştırdı ve Arabistan, kıtasal ölçekte biyocoğrafik değişimlerin kilit bir kavşağı olarak hizmet verdi” dedi.
Mağara oluşumları ve değişen iklim
Birleşik Krallık’taki Northumbria Üniversitesi’nden Dr. Monika Markowska ve Almanya’daki Max Planck Kimya Enstitüsü’nden Dr. Hubert Vonhof, mağara speleotemleri (sarkıt ve dikit gibi mineral birikintiler) üzerine yaptıkları yeni çalışmalarla, Arabistan’da son 8 milyon yılda çok sayıda nemli dönem yaşandığını ortaya çıkardı.
Çalışmanın başyazarı Dr. Markowska, bu dönemden önce Arabistan’ın paleoiklimi hakkında çok az şey bilindiğini belirterek şunları söyledi:
“Bulgular, nemli aralıklardaki yağışların zamanla azaldığını ve daha değişken hale geldiğini, muson etkisinin zayıflamasıyla birlikte Pleistosen döneminde Kuzey Yarımküre’deki kutup buz örtüsünün artmasıyla çakıştığını gösterdi.”
Arabistan’ın göçlerdeki merkezi rolü
Suudi Miras Komisyonu’nun baş arkeoloğu Dr. Faisal al-Jibrin ise şunları ifade etti: “Arabistan, Afrika-Avrasya göçlerinde geleneksel olarak göz ardı edilirdi, ancak bizimki gibi çalışmalar, memeliler ve hominin göçlerinde bu bölgenin merkezi bir yer tuttuğunu giderek daha fazla ortaya koyuyor.”
Bu çalışma, Arabistan’ın insanlık tarihinin erken dönemlerinde oynadığı kritik rolü aydınlatarak, çöldeki yeşil geçmişin izlerini gün yüzüne çıkarıyor.
