ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Avrupa ve Avrasya’dan Sorumlu Yardımcısı James O’Brien ve USAID (ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı) Avrupa ve Avrasya Yardımcısı Yardımcısı Alexander Sokolovsky, 15 Kasım’da Kongre Dışişleri Komitesi’nde “Karabağ’ın Geleceği” konulu bir rapor sundular. James O’Brien duruşmalarda Dışişleri Bakanlığı’nın 907 sayılı değişikliği dondurmayacağını, bunun da Azerbaycan’a yardım sağlanmasını imkansız hale getirdiğini söyledi. Ayrıca ABD, barış anlaşmasının imzalanması ve Ermenistan’ın anlaşması sonrasında transit koridorunun inşasının mümkün olduğunu düşünüyor.
O’Brien ayrıca Washington’un her üst düzey toplantıda Ermenistan’a karşı güç kullanımının kesinlikle kabul edilemez olduğunu “defalarca” açıkça ortaya koyduğunu söyledi. “Bakü’deki yetkililer bize böyle bir niyetlerinin olmadığı konusunda güvence verdi ve biz de birliklerin hareketlerini ve başka planları olabileceğine dair işaretleri çok dikkatli izliyoruz” diye ekledi. Eylül savaşıyla ilgili konuşan O’Brien, Dışişleri Bakanlığı’nın Bakan Blinken yönetimi altında yalnızca o günlerde değil, öncesindeki aylarda olup bitenlere ilişkin kapsamlı ve şeffaf bir rapor hazırladığını söyledi. Amerikalı diplomat, Washington’un Ermenistan’ı desteklemek için çalıştığını belirterek, “Ermenistan’ı desteklemek için Avrupa Birliği ile yakın iş birliği yapıyoruz.” Barış görüşmelerine gelince, O’Brien önümüzdeki birkaç haftanın tarafların iyi niyetle hareket etme istekliliğini test etmek açısından kritik olacağını söyledi. O’Brien, yasa koyucuların sorularını yanıtlarken, 19 Eylül olaylarından sonra barış görüşmelerinde ilerleme sağlanıncaya kadar Azerbaycan ile ilişkilerin eskisi gibi olmayacağını bir kez daha ifade etti. O’Brien, “Bu nedenle bir dizi üst düzey ziyareti iptal ettik, (Bakü’nün) eylemlerini kınadık ve 907 sayılı Değişikliği yeniden yürürlüğe koyduk” dedi.
Amerikalı yetkililer ve diplomatlar, Güney Kafkasya ile ilgili kongre komitesi oturumlarında konuşurken genellikle Azerbaycan’ın politikasını eleştiriyorlar. Çünkü Kongre’de oturum düzenleyenler Ermeni lobisine yakın kongre üyeleridir. Ve duruşmalarda sadece Azerbaycan’la ilgili eleştirel görüşlerin dinlenmesini istiyorlar. Bu konuda Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, sorunun yaşanmaması adına kongre üyelerinin isteklerine aykırı davranmıyor. Aslında Washington Bakü ile diyaloğunu sürdürüyor. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Avrupa ve Avrasya’dan Sorumlu Yardımcısı James O’Brien, Kongre’de yaptığı konuşmada Amerikalı diplomatların Bakü ziyaretlerinin ertelendiğini söylese de, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Kafkasya müzakereleri başdanışmanı Louis Bono 8 Kasım’da Bakü’yü ziyaret etti. Aynı yıl içerisinde Bakü’yü birkaç kez ziyaret ederek Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile görüşmelerde bulundu.
Washington’un hedefi Ermenistan’ı Rusya’dan uzaklaştırmaktır. Azerbaycan buna engel olmuyor. Ancak Brüksel gibi Washington da “Azerbaycan’ın Ermenistan’a tehdit oluşturduğu” bahanesiyle Ermenistan’a verdiği desteği artırma kararı aldı. Brüksel ve Washington’un hedefi, Ermenistan’ın Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nden çekilmesini ve Rus askeri üssünden vazgeçmesini sağlamaktır.
Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, 20 Kasım’da Washington’da Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan ile görüşmeyi reddetti. Bu, resmi Bakü’nün Washington’un arabuluculuğunu reddedebileceği anlamına geliyor.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Avrupa Birliği yetkilileri Rusya’ya karşı ortak oyun oynadı. Azerbaycan’ın Ermenistan topraklarına müdahale etmesi tehdidi nedeniyle Avrupa Birliği, Ermenistan’daki gözlemci misyonunun sayısını artırıyor. Azerbaycan’ın Ermenistan’a müdahale etme planı yok. Avrupa Birliği’nin Ermenistan’daki gözlemci misyonlarının sayısını artırma planının Azerbaycan tehdidiyle hiçbir ilgisi yok. Azerbaycan uluslararası hukuku ve güncel gerçekleri dikkate alan bir devlettir. Öyle olmasaydı iki ülke arasındaki gerilimin terörle mücadele operasyonunun başladığı 19 Eylül’den bu yana devam etmesi gerekirdi. İki aydır sınırda sessizlik var, can kaybı yok. Bunun basit bir nedeni var, Azerbaycan asıl sorununu çözmüş, Karabağ’da egemenliğini yeniden tesis etmiş, bu da yeterli. Avrupa Birliği misyonunun Ermenistan’da sayısının artması sadece Rusya ile ilgilidir. Erivan ve Brüksel, “Azerbaycan tehdidi” bahanesiyle Rusya’yı Ermenistan’dan çıkarmaya çalışıyor. Bunun Azerbaycan’la hiçbir ilgisi yok. Ermenistan ile Rusya arasındaki sorun da budur. Ancak Rusya’nın Güney Kafkasya’yı etkileme yeteneği azalırsa bu Azerbaycan’ın da yararına olur.
