Azerbaycan’ın işgalden kurtardığı Füzuli – Ağbend hattında demir ve otoyol çalışmaları tüm hızıyla sürüyor. Bakü ile Nahçıvan ve Türkiye arasında doğrudan ulaşımı sağlayacak projede büyük ilerlemeler kaydedildi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in 2021 yılında yayınladığı kararname sonrası başlatılan çalışmalarda Horadiz -Ağbend karayolunun yüzde 75’i, Horadiz-Ağbend demiryolu hattının ise yüzde 38’i tamamlandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla 26 Ekim 2021’de temeli atılan demir ve otoyollarda ara vermeden çalışmalar devam ediyor. Türk Dünyasını Anadolu’nun kapısına taşıyacak projede Türk firmalar önemli sorumluluklar alıyor.
Azerbaycan Demiryolları İnşaat ve Proje Müdürü Kenan Rzayev, Horadiz-Ağbend demiryolu hattında Türk Şirketlerin çok aktif rol aldığını belirterek ‘’Bu projelerde özellikle Karabağ’da Türk şirketleri çok aktif rol alıyorlar. Demiryollarında da esas inşaat şirketlerinden biri Türk şirketidir. 50’inci km’den sonraki toprak yapılarının biraz daha özellikli ve zor olduğu için yine Türk şirketleri danışman olarak hizmet veriyorlar” dedi.
Türk firmalar sadece işgalden kurtarılan bölgelerde değil, Azerbaycan’ın kuzey güney hattı boyunca Rusya ve İran ile bağlantısını sağlayan demir yolunu da yeni modern tekniklerle ayağa kaldırıyor. Söz konusu çalışmalar tamamlanınca yıllık yük taşıma kapasitesi artacak, yakıt maliyetlerinde önemli düşüşler sağlanacak.
Projede 9 istasyon ve 41 köprü olacak
Yapımı devam eden proje bir çok mühendislik çalışması ile de ön plana çıkıyor. Hat boyunca 9 istasyon, 41 köprü, 3 tünel ve 22 otomobil geçidinin yanı sıra toplamda 469 ek çalışma olacak. 110 kilometrelik Horadiz Ağbend demiryolu projesinde yan yollar ile 140,6 kilometre demir yolu döşenecek. Projede birinci etap Horadiz Şükürbeyli kısmında %89, ikinci etap Sultanlı Mincivan kısmını içeren 30-85 kilometrelik alanda %39 tamamlandı, üçüncü etap Mincivan Ağbend bölümünde ise 2024’te sona gelinmesi bekleniyor. Demiryolunun 60 metre çevresi ise mayınlardan temizlendi.
Azerbaycan’ın en uzun demiryolu köprüsü olacak
Zengezur’a uzanan hattın son kısmında göçmenlerin evlerine dönmeye başladığı Zengilan şehri bulunuyor. Projede şehirden geçen Hekeri çayının üzerinde yapımı devam eden köprü de yer alıyor. Azerbaycan Devlet Demiryolları Sözcüsü Senuber Nazarova, Horadiz-Ağbend demiryolu hattında Azerbaycan’ın en uzun demir yolu köprüsünün inşa edildiğini bildirdi.
Nazarova TRT Haber’e yaptığı açıklamada ‘’Karşisinda durduğumuz köprü Azerbaycan demiryolu tarihinde en uzun demiryolu köprüsü olarak sayiliyor. Uzunluğu 418 metre ve 13 açıklıktan ibarettir. Hali hazirda köprünün ayaklari ve açıklık işlemleri tamamlanmak üzeredir” dedi.
Türkiye ve Azerbaycan arasında yeni bir alternatif yol olacak
Azerbaycan’ın Sovyetler Birliği döneminde oluşturulan ulaşım ağları Bakü limanından Ağbend’e, Tiflis’ten İran ve Rusya’ya bağlantıyı sağlayacak düzeyde. Ülkede şu an kullanımda olan demir yolu ağı ile Bakü’den ancak Horadiz’e kadar ulaşım sağlanabiliyor. İşgalden kurtarılan bölgelerde devam eden çalışmalar tamamlanınca artık Zengezur’a kadar kesintisiz ulaşım imkânı elde edilecek.
Ermenistan topraklarında bulunan Zengezur kısmında 43 kilometrelik uzun yıllardır kullanılmayan bir hat mevcut. Erivan yönetimi müzakereler ve nihai barış anlaşması sonrası Zengezur hattında bakım onarım çalışmalarını tamamlamasıyla birlikte Bakü’den Nahçıvan’a demiryolu ulaşımı da kurulmuş olacak.
Bakü Tiflis Kars demiryolu projesi ve bir kısmı İran üzerinden sağlanan hatların ardından üçüncü bir alternatif de artık Zengezur hattı olacak. Yıllık taşınan yük miktarında sağlanacak artışların yanı sıra Ermenistan için de ekonomik bir kazan kapısı olacak. Bölgenin dört bir tarafa enerji ve ticari geçiş noktasına dönüşmesi bölge ülkelerinin refah ve istikrarına da katkı sağlayacak.
Atatürk’ün Türk kapısı dediği bölge 102 yıl sonra doğu ile batı arasında köprü oluyor
10 Kasım 2020 mutabakatında da yer alan ulaşım hatlarının açılması konusu bölgenin eski stratejik konumuna da dönmesi anlamına gelecek. Azerbaycan’ı Nahçıvan’a, Türkiye’yi Orta Asya’ya bağlayacak proje orta koridorunda can damarını oluşturacak.
Deniz ile bağlantısı olmayan Ermenistan’ı da Avrupa ve Asya’ya bağlayacak Türk Kapısı projesi Doğu ile Batıyı birbirine yakınlaştıracak. Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk Kapısı, Kazım Karabekir ‘Şark Kapısı’ dediği stratejik bölge, Türkiye’nin garantörlüğünde Azerbaycan’a bağlanmıştı. Zengezur’un statüsü daha sonraları Sovyetler döneminde değiştirilerek Ermenistan’a bağlansa da Nahçıvan büyük çabalar sonucu elde tutuldu.
Türkiye Cumhuriyeti’nin varlığı ve garantörlüğü ile Nahçıvan aynı akıbeti yaşamadı. Stratejik önemi bugün daha iyi anlaşılan bölge, Türkiye’nin Türk Devletleri, Avrupa’nın da Çin’e bağlantısında önemli bir köprü görevi görmesi bekleniyor.
30 yıllık işgal boyunca altyapı tahrip edildi
Yaklaşık 30 yıl işgal altında kalan bölgede 329,3 km uzunluğunda Sovyetler döneminden kalan demiryolu tahrip edildi. Ayrıca demiryolu altyapısına ait 6 trafo merkezi, 165,5 km uzunluğundaki elektrik imha edildi. 816,5 km uzunluğundaki iletişim hatları da devre dışı bırakıldı. Söz konusu dönemde Demiryollarına ait taşınmazlar, araçlar ve teknik ekipmana da el konularak başka bölgeye götürüldü.
Kaynak : TRT HABER
