2025 yılının 8 Ağustos tarihi, yalnızca Güney Kafkasya’nın değil, dünya siyasetinin de önemli dönüm noktalarından biri oldu. ABD Başkanı Donald Trump’ın katılımıyla Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan arasında Washington’da imzalanan belgeler paketi, bölgede kalıcı barışın temellerini attı.
Bu tarihi imza, 30 yılı aşkın süredir devam eden Azerbaycan-Ermenistan çatışmasının resmî olarak son bulması yolunda en önemli adım olarak görülüyor. Anlaşma; diplomasi, ekonomik iş birliği ve karşılıklı güvene dayalı yeni bir dönemin kapılarını aralıyor.
Güney Kafkasya’nın Küresel Stratejik Önemi
Washington’daki tören, Güney Kafkasya’nın Avrasya ulaşım koridorlarının merkezinde yer alması ve enerji güvenliğindeki kritik rolünü bir kez daha ortaya koydu. Barışın sağlanmasıyla bölge, dünya pazarlarına daha güvenli ve açık hâle gelecek.
ABD’nin sürece doğrudan katılımı, Washington’un bölgedeki ekonomik projeler ve enerji güvenliği konusundaki kararlılığını da gösterdi.
Zengezur Koridoru ile Yeni Ticaret Yolları
Anlaşmanın en önemli bölgesel sonuçlarından biri, Zengezur Koridoru’nun açılması oldu. Bu hat; Azerbaycan, Ermenistan, Türkiye, Rusya, İran, Gürcistan ve Orta Asya ülkelerine yeni ticaret ve ulaşım imkânları sunacak.
Özellikle Türk Dünyası için stratejik önemde olan koridor, ekonomik entegrasyonu güçlendirecek ve Turan vizyonunu yeniden canlandıracak.
İran ve Rusya’nın Tepkileri
İran, süreçte kendi çıkarlarını koruma çabası içindeyken bazı radikal çevreler tehditkâr söylemler kullanıyor. Rusya ise resmî olarak süreci desteklediğini açıklasa da, bazı siyasi çevreler Washington’un arabuluculuğunu nüfuz kaybı olarak değerlendiriyor. Bu durum, Moskova’nın ilerleyen dönemde daha agresif adımlar atabileceği ihtimalini gündeme getiriyor.
AGİT Minsk Grubu’nun Sonu
Anlaşma kapsamında, Azerbaycan ve Ermenistan’ın AGİT Minsk Grubu’nun feshi talebi de yer aldı. 30 yıl boyunca kalıcı bir çözüm üretemeyen Minsk Grubu, 44 günlük Vatan Savaşı sonrası fiilen devre dışı kalmıştı. Bu imza ile süreç resmî olarak sona erdi.
Azerbaycan Diplomasisinin Zaferi
44 günlük Vatan Savaşı sonrası oluşan yeni statüko, bu anlaşma ile diplomatik zeminde hukuki onayını buldu. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in kararlı liderliği, Azerbaycan’ın uluslararası arenada haklı pozisyonunu güçlendirdi.
Anlaşma, ABD Kongresi’nin 907. değişikliği kaldırması ile de örtüştü. Bu gelişme, Bakü-Washington ilişkilerinde yeni bir dönemin başladığının göstergesi oldu.
Geleceğe Yönelik Yol Haritası
Washington’da imzalanan belge, Güney Kafkasya’nın geleceğini şekillendirecek stratejik bir yol haritası niteliğinde. Azerbaycan, bu tarihi fırsatı değerlendirerek barış, güvenlik ve kalkınma hedeflerine odaklanacak.
Cumhurbaşkanı Aliyev’in “Sözümüz imzamızdır” vurgusu, Bakü’nün anlaşmaya olan bağlılığını net biçimde ortaya koyuyor. Ermenistan açısından ise bu mutabakattan geri adım atmak, ağır siyasi ve ekonomik sonuçlar doğurabilir.
Yazan: Nadir Azeri – Azerbaycan Cumhuriyeti Emektar Gazetecisi, “Orta Asya ve Güney Kafkasya İfade Özgürlüğü Ağı” Kamu Birliği Başkanı
