5G’nin babası Türk profesör, 6G için çalışıyor

Prof. Dr. Erdal Arıkan, 1958 yılında Ankara’da doğdu. 1981 yılında Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden (California Institute of Technology – Caltech)  mezun oldu. 1982 ve 1985 yıllarında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (Massachusetts Institute of Technology – MIT) yüksek lisans ve doktorasını tamamladı.

Urbana-Champaign’deki Illinois Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak görev yaptı. Amerika’da çalışmalarına devam edebilecekken, tercihini Türkiye’den yana kullandı ve 1987 yılında Bilkent Üniversitesi’ne öğretim üyesi olarak katıldı. 2007 yılında ‘Kutupsal Kodlama’yı icat etti. Bu önemli gelişme, mobil haberleşme standardı 5G’nin temel taşlarından biri oldu.

Dünya yakından takip ediyor

Prof. Dr. Arıkan, ‘Kutupsal Kodlar’ ile ilgili çalışmaları ve 5G teknolojisine katkıları nedeniyle ülke içinde ve dışında çok sayıda ödüle layık görüldü. Kutupsal kodlama yöntemi, Shannon Enformasyon Kuramı’nda 60 yıldır bekleyen bir problemi çözerek, temel bilimsel bir ilerleme sağladı. Bu çığır açıcı kuramsal yöntemi, Çinli teknoloji devi Huawei hızla endüstriyel kullanıma hazır hale getirerek, 2016 yılında 5G standardına girmesini sağladı. Böylece, Arıkan’ın Türkiye’de geliştirdiği algoritmalar, milyarlarca cep telefonunda kullanılır hale geldi. Dünyanın yakından takip ettiği Prof. Dr. Erdal Arıkan, yeni çalışmalarını TRT Haber’e anlattı.

“Türkiye’de olmamdan daha doğal ne olabilir?”

Dünyada birçok üniversite ve kurum onu yakından takip edip kadrolarına dahil etmek isterken, ülke içinde görev almayı tercih etmesini, “Türkiye benim doğduğum yer, bundan daha doğal ne olabilir?” şeklinde açıklayan Arıkan, 5G konusunda çalışmalarını şöyle anlatıyor:

“Kutupsal Kodlar, sayısal haberleşme sistemlerinde gönderilen bilginin gürültüden kaynaklanan bozulmalara karşı korunmasına yönelik bir yöntemdir. Bu tür yöntemlere ‘hata düzeltici kodlama’ adı veriliyor. Ben bu konularda çalışmaya 1980’lerde başladım. Kutupsal Kodlama fikri 2005’te olgunlaştı. Ana makale 2007’de yayına yollandı. 2016 yılında 5G’ye kabul edilen bir teknik oldu. Ana fikir benden çıktı ama 5G Kutupsal Kodları çok sayıda kişi ve kuruluşun ortak eseri. Fikirden ürüne giden karmaşık bir süreçten bahsediyoruz.”

6G için çalışmalara başladı 

Dünyada 5G standartları artık yerine oturdu sayılır. Bu nedenle ülkemizdeki operatörler de dahil dünyanın birçok yerinde 5G’ye geçiş hazırlıkları sürdürülüyor ya da tamamlandı. Ancak Arıkan, “5G konusu benim için ve dünya için artık geride kaldı” diyor. Bunun sebebi ise ‘son kullanıcı’ eldeki hazır teknolojiyi kullanırken, bilim insanları ve teknolojik araştırmaların çoktan daha ileri bir teknoloji üzerinde çalışmaya başlamış olması. Prof. Dr. Erdal Arıkan da 6G konusunda çalışmalar yürütüyor.

“Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi” eklenecek

Mevcut konuların yanına Yapay Zeka ve Makine Öğrenmesi konularını da ekleyerek çalışmalarına devam ettiğini belirten Arıkan, “6G için yeni kodlama yöntemleri üzerinde çalışıyorum. Önümüzdeki 2 yıl içinde 6G’nin temel algoritmaları belirlenecek. 2030 yılına kadar 6G standardının tümüyle tamamlanması öngörülüyor. Zamana karşı bir yarış içindeyiz.” diyor.

5G ve 6G hayatı nasıl değiştirecek?

Arıkan, hayatımıza yakın zamanda girecek olan 5G ve 2030’lu yıllardan itibaren girmesi beklenen 6G’nin pek çok şeyi değiştireceğinin de altını çiziyor ve şunları anlatıyor:

“Mobil Internet hemen herkesin yaşamının bir parçası haline gelmiş durumda. İnsanlar günde ortalama 5-6 saatlerini cep telefonuna bakarak geçiriyor. Mobil haberleşme trafiği katlanarak artıyor. 5G/6G, öncelikli olarak bu hızla artan trafik talebini karşılayacak kapasite artışı sağlıyor. Bu kapasite artışının önemli kısmı yeni frekans tahsislerinden geliyor. Geri kalanı ise frekans bandının kullanımında ve enerji tüketiminde verimliliği daha yüksek haberleşme yöntemlerinden sağlanıyor. 4G, insan yaşamına mobil interneti getirdi. İnsanları e-alışveriş, e-sağlık, e-bankacılık, navigasyon gibi uygulamalarla tanıştırdı. Bu uygulamalar, kişisel ve toplumsal ölçekte büyük bir zaman tasarrufu ve verimlilik artışı sağladı. Ekonomik ve sosyal hayatı artık cep telefonu olmadan düşünemiyoruz. 5G/6G mevcut iletişim hizmetlerini daha ucuza, daha kaliteli olarak vermeye olanak sağlayacak. Bunun yanında, bu yeni standartlar, yapay zeka, otomasyon, sanal gerçeklik gibi birçok yeni uygulamanın altyapısını oluşturuyor.  

Bu iletişim teknolojilerini ‘bilgi otoyolları’ olarak niteleyen Prof. Arıkan, “Bilgi otoyollarını dünyayla eş zamanlı olarak kurmazsak, ekonomimiz tıkanır, rekabet gücümüz sekteye uğrar” diyor ve ekliyor:

“5G kurulum maliyetini, dünya örneklerine bakarak, abone başı 200 dolar olarak tahmin ediyorum. Bu yatırım kendini verimlilik artışı olarak kısa sürede geri ödeyecektir.”  

Prof. Dr. Erdal Arıkan, gençlere ise şu tavsiyede bulunuyor:

“Öncelikle kendi alanlarında temel konuları çok iyi öğrenmelerini ve seçtikleri uzmanlık alanında gidebildikleri kadar derine gitmelerini tavsiye ederim. Bunun yanında, Yapay Zekâ alanındaki gelişmeleri de yakından takip etmelerini ve kendi uğraş alanlarında bu yeni teknolojiden yararlanmalarını öneririm.”