5 Haziran Dünya Çevre Günü: Plastik kirliliğine çözüm aranıyor

Dünya Çevre Günü, insanlara çevresel sorunlar hakkında bilgi verme ve çevreyi etkileyen alışkanlıkları değiştirme ya da değişime yönelik çalışmalara katılma fırsatı sunan özel bir gün.

Birleşmiş Milletler’in çevreyi koruma konusunda harekete geçme ve farkındalık yaratma konusundaki temel aracı bu özel gün oluyor. Dünya Çevre Günü’nün ilk etkinliğinin tarihi 1974 yılına uzanıyor. O günden beri ise her yıl kutlanmaya devam ediyor.

Bu sene, Fildişi Sahili’nin ev sahipliği yaptığı bu özel güne Hollanda da destek veriyor. Bu yılki etkinliğin amacı ise plastik kirliliği ve plastiğin ülkeler, kişiler ve kurumlarca sürdürülebilir kullanılmasına odaklanmak olacak.

3 aşamada plastik kirliliğine çözüm önerisi

50’ncisi düzenlenecek etkinlik öncesi Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) da plastik kirliliğine çözüm amacıyla bir rapor yayımladı. Plastik kirliliğinin önlenmesi için çözümler sunulan raporda, söz konusu kirliliğin azaltılmasının ekonomik faydaları da vurgulandı.

Raporda, 2040’a kadar plastik kirliliğini yüzde 80 azaltabilmek için önce gereksiz plastik üretiminin azaltılmasının önemine işaret edilerek, bu kapsamda 3 aşamalı bir plan önerildi.

İlk aşamada, 2040’a kadar kirliliği yüzde 30 azaltmak hedefleniyor. Bunun için tekrar doldurulabilir şişelerin ve depozito uygulamalarının kullanılması öneriliyor.

İkinci aşamada, plastik atıkların geri dönüştürülmesi üzerinde duruluyor. Geri dönüşümün daha karlı ve uygulanabilir hale gelmesi durumunda, geri dönüştürülebilir plastik oranının yüzde 21’den yüzde 50’ye çıkarılabileceği belirtiliyor.

Son aşamada ise, plastik ambalaj gibi ürünlerin yerine kağıt veya geri dönüştürülebilir malzemelerin kullanılması tavsiyesi yer alıyor. Bu şekilde plastik kirliliğinde yüzde 17’lik bir ilave düşüş sağlanabileceği ifade ediliyor.

3,25 trilyon dolar tasarruf hedefi

Eğer plastik kirliliğini azaltmayı öngören plan uygulanırsa rapora göre, 1,27 trilyon dolar tasarruf sağlanması öngörülüyor. Plastik kirliliğinin çevreye, sağlığa ve havaya vereceği zararların azaltılması ise 3,25 trilyon dolar daha tasarruf sağlayabilir.

Dünya Çevre Günü’nün tarihi

Doğanın korunması adına büyük önem taşıyan bu özel günün geçmişi, 1972 yılındaki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na dayanıyor. Kurulda yapılan İnsan Çevresi Üzerine Stokholm Konferansı’nda Dünya Çevre Günü ilan ediliyor. Dünyada değişim yaratmaya ilham olan bugünün ilk kutlaması ise iki yıl sonra yapılıyor ve büyük bir başarı elde ediliyor.

O tarihten bu yana Dünya Çevre Günü, çevre hakkında küresel bir platform haline gelerek insan faaliyetlerinin etkileri konusunda farkındalık yaratmayı hedefliyor. Şu anda 100’den fazla ülkede kutlanıyor ve her yıl belirli bir endişeye dikkat çekmek için bir tema seçiliyor.

Çeşitli sponsorlar tarafından desteklenen Dünya Çevre Günü, eğitim yoluyla çevresel değişimi vurguluyor ve dünyanın dört bir yanındaki insanlarda eylem yapma isteği uyandırmayı amaçlıyor. Her ülke, o ülkeyi özel olarak etkileyen çevresel sorunları ele alan etkinliklere ev sahipliği yapıyor.

Bugüne özel etkinlikler de oluyor. Ağaç dikme, plajları ve yol kenarlarını temizleme gibi faaliyetler sadece birkaçı.

Bugünün nihai hedefi, insanların alışkanlıklarını değiştirme gibi uzun vadeli değişimi teşvik etmek… Örneğin LED ampullere geçmek, geri dönüşüm yapmak ve enerji tasarrufu sağlamak gibi seçimleri alışkanlık haline getirmek.

Daha öncekiler…

Dünya Çevre Günü, yıllar içinde büyük ölçüde büyüdü. Her yıl bu özel güne katılan ülke sayısı arttı ve bugün 143 ülkeye ulaştı. Hükümetlere, ünlülere, toplumlara, sivil toplum kuruluşlarına ve şirketlere, planlayabilecekleri farklı etkinlikler ve bu önemli gün için farkındalık yaratabilecek yollar konusunda belirlenen temalarla da ışık tutuluyor.

Ayrıca her yıl etkinliklere bir ülke ev sahibi oluyor. Örneğin, Hindistan 2011 yılında Dünya Çevre Günü’ne ev sahipliği yapmış, 2012 yılında ise bu onura Brezilya sahip olmuştu. 2019’da da Çin, “Hava Kirliliğine Son Verme” temasıyla etkinliği düzenleyen ülke oldu.